Depresyon ve Kronik Hastalıklar
Kronik Hastalık
Kişinin dengesini sarsan, yeni bir uyum gerektiren istenilmeyen bir durumdur. Bu durum kişinin gelecek planlarına, günlük yaşamının akışına ne kadar engel oluyorsa o kadar ağır sorunlara neden olur. Bu sorunlar hastalığa uyum çabaları ve klinik düzeyde ruhsal bozukluklara kadar varan değişikliklere sebep olurlar.
Hastalar değişen nitelik ve sürede yeni duruma uyum sağlarlar, yeni bir yaşam akışı ve yaşam planı oluştururlar. Uyum çabaları zaman zaman hastaların hastalıkla baş etmede çok işine yaramayan bir şekilde sonuçlanabilir.
Uyum mekanizmaları
Gerileme
Davranışların gelişme dönemlerinin geride bırakılmış aşamalarına dönmesidir. Hasta bir çocuk gibi davranabilir, sağlık personellerine aşırı bağlanabilir. Ailesinin yanından ayrılmamasını isteyebilir.
Yansıtma
Hastalığın verdiği korku, endişe abartılarak dışa yansıtılabilir. Yakınlarının çok endişeli olduğundan kendisi ile hiç ilgilenilmediğinden ya da aşırı üzerine düşünüldüğünden yakınabilir.
Yadsıma
Hasta tanıya inanmaz ya da hastalığın önemini yadsır. Hasta tedavi önerilerine uymayabilir, kontrollere gelmez ilaç kullanmaz. Hastalığı vitaminler bazı yiyecekler, otlar, muskalarla yenebileceğini iddia eder.
Genel tıp da çalışan hekimlerin bu uyum mekanizmalarını ve ek olarak gelişen ruhsal bozuklukları tanımaları ve gerekirse bir psikiyatri uzmanına göndermeleri yaptıkları tedavilerin kalitesini arttırır, ayrıca hastaların yaşam kalitesini yükseltir ve diabet, kanser, romatizmal hastalık gibi diğer hastalıkların tedavilerini kolaylaştırabilir.
Depresyon
Depresyon temel olarak bir mutsuzluk, neşesizlik hastalığıdır. Kişiler kendilerini hüzünlü, karamsar, isteksiz hisseder. Daha önce kolayca yapılan işler gözlerinde büyümeye, zor gelmeye başlar. Depresyonu olan kişinin kendine güveni azalır, dikkatini toparlamak, bir filmi baştan sona seyredebilmek, gazetedeki bir yazıyı okuyabilmek güçleşir. Unutkanlık, dalgınlık, basit kararları vermekte zorlanmalar olur.
Hastalar güçlerinin, kuvvetlerinin eskisi gibi olmadığını kendilerini cansız, enerjisiz ve yorgun hissetliklerini söylerler. Uykuya dalamama, gece uyanma, sabahları erken ve yorgun uyanma ya da yataktan kalkamama şeklinde uyku sorunları görülür.
İştah genellikle azalır, kilo verilir veya sıkıntı ile fazla yeme ve kilo artışları görülebilir. Ölüm düşünceleri, ölen yakınlarını daha fazla düşünme, hastalıkla ilgili endişeler ve ölüm korkusu olabilir.
Depresyon döneminde bedensel sorunlar da artar. Düzenli giden tansiyon ve kan şekeri iniş ve çıkışlar gösterir. Çoğu zaman kronik hastalıkların ilk çıkışı depresyon dönemlerinde olabilir. Birçok araştırma kalp krizi geçiren kişilerde depresyon tabloya eklendiğinde hastaların kalple ilgili sorunlarını ve ikinci bir kalp krizi geçirme riskini arttırdığını göstermiştir. Dolayısıyla depresyon kronik bir hastalığın gidişini kötüleştirebildiği gibi kronik bir hastalık da depresyona neden olabilir.
Sağlığın yitirilmesi ve hastalığın uzun sürmesi depresyona yol açabiliyor. Bazen de depresyon hastalıkla ilişkili nedenlerle oluyor. Örneğin, hipertiroidide olduğu gibi hastalığa neden olan hormonlar depresyona yol açabilir, ya da tansiyon yüksekliğinde kullanılan bazı ilaçlar depresyona neden olabilir. Aynı zamanda depresyonu olan kişilerde diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıklar daha fazla görülmektedir.
